نُون و قلم

سلام دوستان، بعد از مدت ها بلاخره اومدم و با اسم و انشالله رسم جدید! میخوام بدون مقدمه و هر چیز دیگه برم سر اصل مطلب تا شاید بتونم این همه مدت که عقب افتادم رو جبران کنم!

راستش خیلی وقت پیش تصمیم گرفته بودم که این مطلب رو بنویسم! یعنی مسئله جبر و اختیار! ولی متاسفانه نمیتونستم بنویسم! یعنی دستم به هیچ وجه به قلم نمیرفت… البته اون موقع اطلاعاتم هم ناقص بود (البته الآنم هست ولی الآن تا حدودی بهتر از قبل هستم) اما در کنار اینکه هنوز هم تا حدود بسیاری ضعف دارم توی این نظر باز گفتم این نظر خودم رو به اشتراک بذارم تا به خواست خدا دوستان هم همکاری کنند و بتونیم این مسئله رو همه با هم هضم کنیم!

طرح مسئله :

عده ای از متکلمین بر اساس آیات قرآن بر این باور بودند که انسان هیچگونه اختیاری از خود ندارد، زیرا اگر انسان دارای اختیار بوده باشه لازمش اینه که خداوند دارای علم کامل نبوده باشه و این یک نقص در خداوند هست… و البته نقص در خداوند وجود نخواهد داشت.

چند آیه از آیاتی که این دسته از متکلمین به آن تکیه کرده اند را در اینجا مینویسم:

• فَيُضِلُّ اللّهُ مَن يَشَاءُ وَيَهْدِي مَن يَشَاءُ وَهُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ   |   خدا هر کس را بخواهد گمراه، هرکس را که بخواهد هدایت میکند (ابراهیم/4)
• وَإِن مِّن شَيْءٍ إِلَّا عِندَنَا خَزَائِنُهُ وَمَا نُنَزِّلُهُ إِلَّا بِقَدَرٍ‌ مَّعْلُومٍ   |   و خزائن همه چیز، تنها نزد ماست؛ ولی ما جز به اندازه معیّن آن را نازل نمی‌کنیم! (حجر/21)

عده ای دیگر از متکلمین نیز بر اساس آیات دیگر از قرآن مجید انسان را دارای اختیار کامل میدانند و نظر آنان بر این باور میباشد که اگر انسان دارای اختیار نباشد، پس لازمه اش انکار روز رستاخیز و عدل خداوند میباشد.چرا که اساس روز رستاخیز عدل الهی هست و انسان هم بر اساس عدل الهی اعمالش محاسبه خواهد شد، خب هنگامی که انسان برای کاری که انجام میده اختیار نداشته باشه نتیجه اش اینه که اون اینکارو نکرده… و نعوذوبللّه اگر کار بدی هم کرده باشه در اصل خود خدا اینکار بد رو انجام داده… و این به طور کل در ذات اقدس خداوند نمیگنجد… این گروه به طور کامل قضا و قدر و…. رو کاملا نفی میکنند و بر اساس عقیده این گروه سرنوشت انسان به دست خود وی ساخته میشود… (به طور کل همون مکتب اگزتانسالیست غربی هاست با یکم رنگ کاری اسلامی!!)

ُچند آیه از آیاتی که این دسته از متکلمین به آن تکیه کرده اند را در اینجا ذکر میکنم:

• إِنَّا هَدَيْنَاهُ السَّبِيلَ إِمَّا شَاكِرًا وَإِمَّا كَفُورًا   |   و ما راه را به انسان نشان داده ایم، او خود یا سپاس گذار هست یا ناسپاس (انسان/2)
• فَمَن شَاء فَلْيُؤْمِن وَمَن شَاء فَلْيَكْفُرْ   |   هرکه خواهد ایمان آورد و یا کفر ورزد (کهف/29)

البته، درسته که هر دو گروه با استفاده از آیات قرآن حرف خودشون رو اثبات کرده اند (هر کدام هم عقیده دارند آیات قرآن یکدیگر را در این زمینه دارای تناقض هستند!) … ولی هر دو گروه اشتباه تصور کردند… اسلام دین صفر و یکی نیست که یا هست یا نیست… بلکه اسلام دین منعطفی هست و نمیتونه اینگونه صفر و یکی باشه…

برای ادامه مطالعه به ادامه مطلب مراجعه نمایید